Σε αυτό το κείμενο θα παρουσιασθούν πληροφορίες οι οποίες συσσωρεύτηκαν από διάφορες σελίδες του internet και αναφέρονται στην εκπαίδευση των κωφών και το βαρήκοων παιδίων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Έτσι η εκπαίδευση των κωφών παιδιών είναι ένας κλάδος που έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών ερευνητών όχι μονό από το χώρο της εκπαίδευσης και της ψυχολογίας αλλά και από άλλους χώρους, όπως της ιατρικής, της γλωσσολογίας, της κοινωνιολογίας, τα αναλυτικά προγράμματα και τις προσεγγίσεις στην εκπαίδευση κωφών παιδιών. Ερωτήματα που έχουν σχέση με τη μέθοδο επικοινωνίας, το είδος του σχολειού και το περιεχόμενο του προγράμματος του απασχολούν τους εκπαιδευτικούς κωφών παιδιών τα τελευταία τριακόσια χρόνια. Η επικράτηση για περισσότερο από 200 χρόνια του παθολογικού μοντέλου εκπαίδευσης, συμφωνά με το όποιο η κώφωση είναι «ασθένεια», την οποία η εκπαίδευση καλείται να θεραπεύει. Δημιούργησε το υπόβαθρο για μια ξεχωριστή εκπαίδευση των κωφών. Η εκπαίδευση αυτή έδινε έμφαση στη θεραπεία της ομιλίας, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η γνωστική ανάπτυξη και η σχολική πρόοδος των μαθητών.
Από την δεκαετία του 1960 άρχισε η αμφισβήτηση του παθολογικού μοντέλου εκπαίδευσης. Τα αποτελέσματα ερευνών τα οποία έδειχναν τη φτωχή σχολική και γλωσσική πρόοδο των κωφών μαθητών, αλλά και διάφορα αλλά γεγονότα, όπως, για παράδειγμα, οι διεκδικήσεις διαφόρων μειονοτικών ομάδων για πολιτικά δικαιώματα, καθώς και οι έρευνες στη γλωσσολογία της νοηματικής, ώθησαν τους εκπαιδευτικούς στην αναζήτηση νέων τρόπων επικοινωνίας και εκπαίδευσης. Παράλληλα, το κίνημα των Κωφών άρχισε να διεκδικεί έντονα τη αναγνώριση και χρήση της νοηματικής γλωσσάς στο σχολειό. Ειδικότερα, οι Κωφοί απαίτησαν και έτυχαν να αναγνωρίσουν την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα (ΕΝ) ως επίσημη γλώσσα της κοινότητας τους και ως κύριο μέσο για την εκπαίδευση τους.
Οι εκπαιδευτικοί που δουλεύουν στα σχολειά κωφών παιδιών, ανεξάρτητα από τη μέθοδο επικοινωνίας που εφαρμόζουν στην τάξη, είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν επαρκώς την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα.
Οι αλλαγές που σημειωθήκαν τα τελευταία 40 χρόνια στο χώρο της ειδικής αγωγής διεθνώς επηρέασαν σημαντικά και το χώρο της εκπαίδευσης κωφών. Το κίνημα κατά της ξεχωριστής εκπαίδευσης και υπέρ της ενσωμάτωσης και ένταξης των κωφών στα σχολειά ακούοντων δημιούργησε τις προϋποθέσεις για εκπαιδευτικές αλλαγές τόσο στη Γενική όσο και στην Ειδικής Αγωγής. Η εκπαίδευση των κωφών παιδιών σε κοινά σχολειά ακούοντων αποτελεί επίσημη πολιτική σε παράδειγμα πολλές χώρες, καθώς και στην Ελλάδα.
Ακόμα και στα τμήματα ένταξης, ο μαθητής με ειδικές ανάγκες παραμένει σε αυτό για υποστήριξη μονό μερικές ώρες την εβδομάδα (όχι περισσότερο από 10 ώρες). Τις υπόλοιπες ώρες είναι ενταγμένος στην τάξη του, μαζί με όλους τους άλλους συμμαθητές του. Αυτή η καινούρια τάση στην Ειδική Αγωγή δημιουργεί νέες προκλήσεις για τους εκπαιδευτικούς της γενικής εκπαίδευσης, οι όποιοι θα πρέπει να προετοιμαστούν κατάλληλα ώστε να αντεπεξέλθουν με επιτυχία στις νέες προκλήσεις και απαιτήσεις των καιρών.
Οι κωφοί-βαρήκοοι μαθητές παραδοσιακά εκπαιδεύονταν σε ειδικά σχολειά ή τάξεις. Τα τελευταία χρόνια, η τάση της ενσωμάτωσης ή της ένταξης και οι απαιτήσεις των γονέων για ισότιμη εκπαίδευση σε σχολειά μαζί με ακούοντα παιδιά είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί σταδιακά ο πληθυσμός των κωφών-βαρήκοων μαθητών στα ειδικά σχολειά και να αυξηθεί ο αριθμός των μαθητών αυτών σε σχολειά ακούοντων. Έτσι, ενώ μειώνεται συνεχώς ο αριθμός κωφών-βαρήκοων μαθητών στα σχολειά κωφών, αυξάνεται ταυτόχρονα και ο αριθμός των μαθητών με προβλήματα ακοής στα σχολειά ακούοντων.
Η μετατόπιση όμως αυτή του πληθυσμού απαιτεί αλλαγές για το σχολειό της γενικής εκπαίδευσης, οι οποίες μπορεί να αντιμετωπιστούν μονό με συστηματικό προγραμματισμό και σχεδιασμό κατάλληλης υποδομής, υλοποίησης προγραμμάτων, επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και παροχής στήριξης (λογοθεραπευτή, ειδικού δάσκαλο, διερμηνέα κτλ.) μέσα στην κοινή τάξη του σχολειού ακούονταν. Οι αλλαγές αυτές, δυστυχώς, δεν έχουν υλοποιηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό στα σχολειά ακούονταν στη χωράς μας. Έτσι, πολλοί κωφοί και βαρήκοοι τοποθετούνται στα σχολειά αυτά χωρίς ειδικές παροχές και ειδικής στήριξη. Οι ελλείψεις αυτές προβληματίζουν τους γονείς. Οι όποιοι θα πρέπει να επιλέξουν μεταξύ του ειδικού σχολειού κωφών και του σχολειού ακούονταν. Το σχολειό κωφών παρέχει ειδικής στήριξη και προγράμματα για κωφούς-βαρήκοους μαθητές, καθώς και ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση μεταξύ τους. Συμβάλλει, επίσης σημαντικά στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και ψυχικής υγείας των παιδιών. Αντίθετα, το σχολειό ακούονταν παρέχει πιο απαιτητικό ακαδημαϊκό πρόγραμμα και ευκαιρίες για ένταξης των κωφών μαθητών με τους ακούοντας. Απαιτεί όμως συνεχή αγώνα από τους γονείς και να μην απομονώνονται. Η επιλογή του σχολικού πλαισίου, επομένως, είναι δύσκολη για τους γονείς και εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες του κάθε παιδιού και της οικογενείας του.
Αρκετοί κωφοί μαθητές, ανεξάρτητα από το είδος του σχολειού που αποφοιτούν (ειδικό ή γενικό), συνεχίζουν τις σπουδές τους σε ανώτερες σχολές και σε πανεπιστήμια. Συμφωνά με έρευνες, το 1/3 των μαθητών που αποφοιτούν από τα λύκεια συνεχίζουν τις σπουδές τους σε ανωτέρα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το Πανεπιστήμιο Gallaudet, που ιδρύθηκε και λειτουργεί στις ΗΠΑ (Ουάσιγκτον) από το 1864, είναι το μοναδικό πανεπιστήμιο στον κόσμο για κωφούς φοιτητές. Αυτό το πανεπιστήμιο παρέχει ευκαιρίες για σπουδές σε κωφούς αλλά και σε ακούοντες και έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην έρευνα και στην προαγωγή της επιστήμης ιδιαίτερα σ θέματα κώφωσης, γλωσσολογίας, ψυχολογίας, επικοινωνίας και νοηματικής γλώσσας.
Σήμερα σπουδάζουν αρκετοί κωφοί φοιτητές σε διάφορα πανεπιστήμια στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα. Για την Ελλάδα δεν υπάρχει στοιχεία σχετικά με το ποσοστό των κωφών απόφοιτων λυκείου που συνεχίζουν σε ΤΕΙ ή ΑΕΙ. Πάντως, οι Έλληνες Κωφοί οι όποιοι εγγράφονται σε διάφορες σχολές χωρίς εξετάσεις αντιμετωπίζουν αρκετές δυσκολίες, όπως έχει αναφερθεί συχνά από την Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος, αλλά και από τους ίδιους τους φοιτητές σε διάφορα υπομνήματα τους. Οι δυσκολίες αυτές πηγάζουν από την αδιαφορία και την αδυναμία της ανωτάτης εκπαίδευσης να παρέχει υποστηρικτικές υπηρεσίες σε κωφούς φοιτητές. Αντίθετα, σε πανεπιστήμια του εξωτερικού παρέχονται από το πανεπιστήμιο δωρεάν διερμηνείς νοηματικής γλωσσάς, για να μπορούν να παρακολουθούν τις διαλέξεις και να συμμετέχουν σε αυτές. Ακόμα, υπάρχουν υπηρεσίες που παρέχουν σημειώσεις των παραδόσεων στους φοιτητές, φροντιστηριακά μαθήματα και συμβουλευτική στήριξη.
Πολλοί Κωφοί που αποφοιτούν από τα πανεπιστήμια εντάσσονται στην κοινότητας των κωφών και προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες με τις γνώσεις και τα εφόδια που διαθέτουν, για παράδειγμα στην επιτροπή νεολαίας.
Έτσι, η κοινότητας Κωφών αποκτά μεγαλύτερη επιρροή και ικανότητα για δυναμικότερη παρουσία στις διεκδικήσεις της.
Έτσι η εκπαίδευση των κωφών παιδιών είναι ένας κλάδος που έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών ερευνητών όχι μονό από το χώρο της εκπαίδευσης και της ψυχολογίας αλλά και από άλλους χώρους, όπως της ιατρικής, της γλωσσολογίας, της κοινωνιολογίας, τα αναλυτικά προγράμματα και τις προσεγγίσεις στην εκπαίδευση κωφών παιδιών. Ερωτήματα που έχουν σχέση με τη μέθοδο επικοινωνίας, το είδος του σχολειού και το περιεχόμενο του προγράμματος του απασχολούν τους εκπαιδευτικούς κωφών παιδιών τα τελευταία τριακόσια χρόνια. Η επικράτηση για περισσότερο από 200 χρόνια του παθολογικού μοντέλου εκπαίδευσης, συμφωνά με το όποιο η κώφωση είναι «ασθένεια», την οποία η εκπαίδευση καλείται να θεραπεύει. Δημιούργησε το υπόβαθρο για μια ξεχωριστή εκπαίδευση των κωφών. Η εκπαίδευση αυτή έδινε έμφαση στη θεραπεία της ομιλίας, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η γνωστική ανάπτυξη και η σχολική πρόοδος των μαθητών.
Από την δεκαετία του 1960 άρχισε η αμφισβήτηση του παθολογικού μοντέλου εκπαίδευσης. Τα αποτελέσματα ερευνών τα οποία έδειχναν τη φτωχή σχολική και γλωσσική πρόοδο των κωφών μαθητών, αλλά και διάφορα αλλά γεγονότα, όπως, για παράδειγμα, οι διεκδικήσεις διαφόρων μειονοτικών ομάδων για πολιτικά δικαιώματα, καθώς και οι έρευνες στη γλωσσολογία της νοηματικής, ώθησαν τους εκπαιδευτικούς στην αναζήτηση νέων τρόπων επικοινωνίας και εκπαίδευσης. Παράλληλα, το κίνημα των Κωφών άρχισε να διεκδικεί έντονα τη αναγνώριση και χρήση της νοηματικής γλωσσάς στο σχολειό. Ειδικότερα, οι Κωφοί απαίτησαν και έτυχαν να αναγνωρίσουν την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα (ΕΝ) ως επίσημη γλώσσα της κοινότητας τους και ως κύριο μέσο για την εκπαίδευση τους.
Οι εκπαιδευτικοί που δουλεύουν στα σχολειά κωφών παιδιών, ανεξάρτητα από τη μέθοδο επικοινωνίας που εφαρμόζουν στην τάξη, είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν επαρκώς την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα.
Οι αλλαγές που σημειωθήκαν τα τελευταία 40 χρόνια στο χώρο της ειδικής αγωγής διεθνώς επηρέασαν σημαντικά και το χώρο της εκπαίδευσης κωφών. Το κίνημα κατά της ξεχωριστής εκπαίδευσης και υπέρ της ενσωμάτωσης και ένταξης των κωφών στα σχολειά ακούοντων δημιούργησε τις προϋποθέσεις για εκπαιδευτικές αλλαγές τόσο στη Γενική όσο και στην Ειδικής Αγωγής. Η εκπαίδευση των κωφών παιδιών σε κοινά σχολειά ακούοντων αποτελεί επίσημη πολιτική σε παράδειγμα πολλές χώρες, καθώς και στην Ελλάδα.
Ακόμα και στα τμήματα ένταξης, ο μαθητής με ειδικές ανάγκες παραμένει σε αυτό για υποστήριξη μονό μερικές ώρες την εβδομάδα (όχι περισσότερο από 10 ώρες). Τις υπόλοιπες ώρες είναι ενταγμένος στην τάξη του, μαζί με όλους τους άλλους συμμαθητές του. Αυτή η καινούρια τάση στην Ειδική Αγωγή δημιουργεί νέες προκλήσεις για τους εκπαιδευτικούς της γενικής εκπαίδευσης, οι όποιοι θα πρέπει να προετοιμαστούν κατάλληλα ώστε να αντεπεξέλθουν με επιτυχία στις νέες προκλήσεις και απαιτήσεις των καιρών.
Οι κωφοί-βαρήκοοι μαθητές παραδοσιακά εκπαιδεύονταν σε ειδικά σχολειά ή τάξεις. Τα τελευταία χρόνια, η τάση της ενσωμάτωσης ή της ένταξης και οι απαιτήσεις των γονέων για ισότιμη εκπαίδευση σε σχολειά μαζί με ακούοντα παιδιά είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί σταδιακά ο πληθυσμός των κωφών-βαρήκοων μαθητών στα ειδικά σχολειά και να αυξηθεί ο αριθμός των μαθητών αυτών σε σχολειά ακούοντων. Έτσι, ενώ μειώνεται συνεχώς ο αριθμός κωφών-βαρήκοων μαθητών στα σχολειά κωφών, αυξάνεται ταυτόχρονα και ο αριθμός των μαθητών με προβλήματα ακοής στα σχολειά ακούοντων.
Η μετατόπιση όμως αυτή του πληθυσμού απαιτεί αλλαγές για το σχολειό της γενικής εκπαίδευσης, οι οποίες μπορεί να αντιμετωπιστούν μονό με συστηματικό προγραμματισμό και σχεδιασμό κατάλληλης υποδομής, υλοποίησης προγραμμάτων, επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και παροχής στήριξης (λογοθεραπευτή, ειδικού δάσκαλο, διερμηνέα κτλ.) μέσα στην κοινή τάξη του σχολειού ακούονταν. Οι αλλαγές αυτές, δυστυχώς, δεν έχουν υλοποιηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό στα σχολειά ακούονταν στη χωράς μας. Έτσι, πολλοί κωφοί και βαρήκοοι τοποθετούνται στα σχολειά αυτά χωρίς ειδικές παροχές και ειδικής στήριξη. Οι ελλείψεις αυτές προβληματίζουν τους γονείς. Οι όποιοι θα πρέπει να επιλέξουν μεταξύ του ειδικού σχολειού κωφών και του σχολειού ακούονταν. Το σχολειό κωφών παρέχει ειδικής στήριξη και προγράμματα για κωφούς-βαρήκοους μαθητές, καθώς και ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση μεταξύ τους. Συμβάλλει, επίσης σημαντικά στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και ψυχικής υγείας των παιδιών. Αντίθετα, το σχολειό ακούονταν παρέχει πιο απαιτητικό ακαδημαϊκό πρόγραμμα και ευκαιρίες για ένταξης των κωφών μαθητών με τους ακούοντας. Απαιτεί όμως συνεχή αγώνα από τους γονείς και να μην απομονώνονται. Η επιλογή του σχολικού πλαισίου, επομένως, είναι δύσκολη για τους γονείς και εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες του κάθε παιδιού και της οικογενείας του.
Αρκετοί κωφοί μαθητές, ανεξάρτητα από το είδος του σχολειού που αποφοιτούν (ειδικό ή γενικό), συνεχίζουν τις σπουδές τους σε ανώτερες σχολές και σε πανεπιστήμια. Συμφωνά με έρευνες, το 1/3 των μαθητών που αποφοιτούν από τα λύκεια συνεχίζουν τις σπουδές τους σε ανωτέρα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το Πανεπιστήμιο Gallaudet, που ιδρύθηκε και λειτουργεί στις ΗΠΑ (Ουάσιγκτον) από το 1864, είναι το μοναδικό πανεπιστήμιο στον κόσμο για κωφούς φοιτητές. Αυτό το πανεπιστήμιο παρέχει ευκαιρίες για σπουδές σε κωφούς αλλά και σε ακούοντες και έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην έρευνα και στην προαγωγή της επιστήμης ιδιαίτερα σ θέματα κώφωσης, γλωσσολογίας, ψυχολογίας, επικοινωνίας και νοηματικής γλώσσας.
Σήμερα σπουδάζουν αρκετοί κωφοί φοιτητές σε διάφορα πανεπιστήμια στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα. Για την Ελλάδα δεν υπάρχει στοιχεία σχετικά με το ποσοστό των κωφών απόφοιτων λυκείου που συνεχίζουν σε ΤΕΙ ή ΑΕΙ. Πάντως, οι Έλληνες Κωφοί οι όποιοι εγγράφονται σε διάφορες σχολές χωρίς εξετάσεις αντιμετωπίζουν αρκετές δυσκολίες, όπως έχει αναφερθεί συχνά από την Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος, αλλά και από τους ίδιους τους φοιτητές σε διάφορα υπομνήματα τους. Οι δυσκολίες αυτές πηγάζουν από την αδιαφορία και την αδυναμία της ανωτάτης εκπαίδευσης να παρέχει υποστηρικτικές υπηρεσίες σε κωφούς φοιτητές. Αντίθετα, σε πανεπιστήμια του εξωτερικού παρέχονται από το πανεπιστήμιο δωρεάν διερμηνείς νοηματικής γλωσσάς, για να μπορούν να παρακολουθούν τις διαλέξεις και να συμμετέχουν σε αυτές. Ακόμα, υπάρχουν υπηρεσίες που παρέχουν σημειώσεις των παραδόσεων στους φοιτητές, φροντιστηριακά μαθήματα και συμβουλευτική στήριξη.
Πολλοί Κωφοί που αποφοιτούν από τα πανεπιστήμια εντάσσονται στην κοινότητας των κωφών και προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες με τις γνώσεις και τα εφόδια που διαθέτουν, για παράδειγμα στην επιτροπή νεολαίας.
Έτσι, η κοινότητας Κωφών αποκτά μεγαλύτερη επιρροή και ικανότητα για δυναμικότερη παρουσία στις διεκδικήσεις της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου